Junge Frauen mit Büchern in Bibliothek (Bild: colourbox.com)
colourbox.com

Beitragsreihe "Unsere wendische Sprache" - Serija "Naša dolnoserbska rěc"

Lěcrownož jo serbska rěc mała, jo weto bogata a ma wjele nuansow. W našom rěźe se zaběramy z wósebnymi słowami abo gronami, aby naše znajobnosći wobogaśili. Pśi tom su nam serbske wejsanarje a rěcywědniki k pomocy.
Obwohl die wendische Sprache eine "Minderheitensprache" ist, verfügt sie doch über einen reichen Wortschatz und hat viele Nuancen. In unserer Serie beschäftigen wir uns mit besonderen Worten und Sprüchen und wollen auf diese Art Sprachkenntnisse erweitern und bereichern. Dabei stehen uns sorbische/wendische Dorfbewohner der Niederlausitz und Sprachwissenschaftler vom Sorbischen Institut als Gesprächspartner zur Seite.

Pśinoski on demand a ako download / Beiträge zum Nachhören und Download

Colourbox

In der Weihnachtsbäckerei: Streuselkuchen - Krymjelowy tykańc

Gódy su pśed źurjami. Wšuźi se južo zawěsće pśigótuju na te rědne swěźenje. Za to warje a pjaku něco wósebnego. Na pśikład kołac. Marja Elikowska-Winklerowa jo se wopšašała Ireny Halbašoweje z Hochoze, kak pjaco krymjelowy tykańc a co wam z njejo rozkłasć to cynjenje ale teke te rědnjejše serbske słowka k tomu.

Download (mp3, 3 MB)
Torsten Westphal

Redewendungen zum Thema Nutzvieh: Schaf und Lämmchen - Wójca jo se bagniła

Gaž wócakuju zwěrjeta dorost, za to mamy wósebne serbske słowa: kóza pśikózna - wóna změjo kózletko, beja jo pśišćena – beja změjo šćenje a kócka - pśikócna – dokulaž změjo kóśe. Wójca jo pśibagna – a gaž se wobagnijo, pón změjo jagnje. Někotare słowa su se pózabyli, dla togo jo zajmne, se z nimi raz zaběraś.

Download (mp3, 2 MB)
Stute mit ihrem Fohlen, Foto: Colourbox
Colourbox

Redewendungen zum Thema Nutzvieh: Die Stute ist trächtig - Kobyła jo pśižrěbna

Kuh auf einer Weide; Bild: colourbox.com/Michael Weirauch
Michael Weirauch/colourbox

Redewendungen zum Thema Nutzvieh: Die Kuh ist trächtig - Krowa jo sćelna

imago/Christian Ohde

Redewendungen zum Thema Nutzvieh: Färse - Jałowica jo ganjata

Download (mp3, 2 MB)
Colourbox/Jens Gade

Vögel: Kiebitz und Rotkehlchen - Ty sebje sprjoska lapijoš

Tenraz pójźo hyšći raz wó ptaški. Casy pśenjasomy jich kakosći, pócynki abo njepócynki na luźi abo wšake wěcy. Źinsa stej kibut a sprjosk na rěźe.

Download (mp3, 2 MB)
imago/A. Hartl

Vögel: Stare - To jo taki pšawy škórc

Źinsa pójźo dalej wó ptaški. Casy pśenjasomy jich kakosći, pócynki abo njepócynki na luźi abo wšake wěcy. Źinsa pójźo wó skuleja (Brachvogel) a wó škórca (Star).

Download (mp3, 2 MB)
Storch, Foto: Colourbox
Colourbox

Vögel: Störche - Bóśony rejuju

Pód motom “Naša serbska rěc” pyta Marja Elikowska-Winklerowa za zajmnymi serbskimi słowami, wobrotami abo pśisłowami. Pśi tom su jej pśecej na pomoc wejsanarje, kótarež su ze serbskeju rěcu wótrosli a cesto mógu wulicowaś zajmne wěcy.

Źinsa pójźo dalej wó ptaški. Casy pśenjasomy jich kakosći, pócynki abo njepócynki na luźi abo wšake wěcy. Gaž bóśony kruže na njebju, gronje, až wóni rejuju.

Vögel: Goldammer, Sperling/Spatz - Ty maš tšnarle pód nosom

W našej seriji pytamy za zajmnymi serbskimi słowami, wobrotami abo pśisłowami. Pśi tom su nam na pomoc wejsanarje. Tenraz pójźo dalej wó ptaški. Casy pśenjasomy jich kakosći, pócynki abo njepócynki na luźi abo wšake wěcy. Źinsa pójźo wó tšnarle a wroble.

Download (mp3, 2 MB)
Foto: Martin Jeschke

Vögel: Reiher, Kranich, Lerche - Ta wuglěda ako taka šytawa

Casy pśenjasomy jich kakosći, pócynki abo njepócynki na luźi abo wšake wěcy. Źinsa pójźo wóptaški: wó šytawu, žorawu a škobrjonka. Na cole a wjerchu głowy maju šytawy běłe pjerje, wokoło woka carne rinki, howac su cełe šere. Dla togo gronje teke žeńskej, ak jo njerědnje woblacona: Ta wuglěda kaž taka šytawa.

Download (mp3, 2 MB)
Colourbox

Redewendungen zum Thema Hirse - Njedajom se do jagłow duś

Źinsa pójźo wó jagły, znatu jězu na kuždem burskem dwórje. Ale teke rědne grono mamy za was: Ich lasse mir nicht in die Karten schauen. We nimskej rěcy njama ten wobrot nic z jězu cyniś. Ale we serbskej rěcy juž. A wón jo kradu wobrazny.

Download (mp3, 3 MB)
imago stock&people

Redewendungen zum Thema: Klopfen - Ten jo na wše boki klapany

W tom źělu źo wó słowo klapaś, abo klapanje. Z tym móžoš wšake rědnje wugroniś. A casy se wóno póśěgujo na stare nałogi, ako "na klapanje hyś".

Download (mp3, 3 MB)
Bort und Messer auf Brett (Bild: Colourbox/Kopitin Georgiy)
Colourbox

Redewendungen zum Thema: Rand - Ten stoj na wušej kšomje

We rěźe Naša serbska rěc źo wó słowo kšoma.
Kšoma jo ten kóńc, abo ten wušy kóńc.
Grono: “Wšykno stoj na kšomje”, groni, až jo situacija njewěsta, až wšykno móžo se sypnuś, pśekipnuś.
Sada: “Wón stoj na wušej kšomje”, móžo wóznamjeniś, až nejskerjej zgubijo wše pjenjeze. Buźo bankrot.

rbb / Schneider

Redewendungen zum Thema "Sack" - Zatkaj twóju dobru radu do měcha

Marja Elikowska-Winklerowa a naše wejsanarje su se zaběrali ze słowom měch. Pśi tej góźbje zgónijośo teke wjele zajmnego wó něgajšnem burskem źěle, což źinsa tak wěcej njejo.

Download (mp3, 2 MB)
Pixabay

Redewendungen zum Thema Strich, Linie - Chtož ma studnju, w cerach wódy pytas njetrjeba

Chtož ma studnju, w cerach wódy pytaś njetrjeba: chtož ma něcogo dodosća, njetrjeba za drobnym pytaś. Źinsa se zaběramy ze słowom ceŕ, cera, ceriś. Teke we drogowem wobchaźe to słowo wužywamy, na pś. awto jěźo na lěwej abo pšawej cerje drogi. Wót cogo to słowo póchada?

Download (mp3, 3 MB)
rbb/Esther Schwade

Redewendungen zum Thema "Furchen" - Ty kśiwe brozdy ceriš

Pšawy bur jo pśecej glědał na to, až wórjo rowne brozdy/Furchen. Kśiwych brozdow dla by se jomu smjali. W pśenjasonem zymsle móžomy ten wobrot wužywaś, gaž něcht se móli, mysli abo groni něco wopak.

Download (mp3, 2 MB)
Petra Kuhnert

Redewendungen zum Thema "knacken" - Chude luźe małučke kulki lušće

Download (mp3, 2 MB)

Redewendungen zum Wort: rěpa/Rübe - To se kłoj hejnak rěpa

erbske luźe su byli burske a jich rěc jo we tom burskem mócnje zakórjenjona. Mamy rědne wobroty a gronka, kótarež wugroniju wěste mysli, ako na pś.: To se kłoj hejnak rěpa. Rědne pśirownanje, gaž to źo lažko a se raźijo.

Download (mp3, 2 MB)
Tourismus, Kultur und Stadtmarketing Lübben

Redewendungen zum Thema Ostern - Zakurjona sobota a barwjona njeźela

Download (mp3, 4 MB)
imago/Westend61

Redewendungen zum Thema Rüben - Jomu skóro rěpa z riśi rosćo

rbb/Thomas Krüger

Redewendungen zum Wort "brjog" - Pij, aby žaby lezli na brjog

W našych rěcnych pśinoskach pytamy za zajmnymi serbskimi słowami, wobrotami abo pśisłowami. Za to wopšašujomy se wejsanarjow, kótarež powědaju serbski wót małego. Tenraz pójźo wó słowo brjog, abo brjogi.

Download (mp3, 1 MB)
dpa-Zentralbild

Redewendungen zum Thema Schober, Feime - To śi gronim mimo rogow a stogow

Tenraz pójźo wó stogi, ale nic na kuždy pad wóte na póli abo w góli... Gaž což někomu něco direktnje groniś, do wócowu, pón groń to mimo rogow a stogow. Mimo komuźenja a wokołopowědanja. Njewobijaj se.

Download (mp3, 2 MB)
colourbox

Redewendungen zum Thema Frost, Frostbeulen - Wón ma zanokśice

Download (mp3, 3 MB)
Colourbox

Redewendungen zum Thema Winter und Kälte - Zymje jo zyma

Download (mp3, 4 MB)
dpa/Felix Kästle

Redewwendungen zum Thema "kühl, frisch" - Piwo jano słoźi, gaž jo chłodne

Download (mp3, 3 MB)
colourbox

Redewendungen zum Thema Küchenuntensilien zum Backen - Naša dolnoserbska rěc: To jo ale kwjerlo

Download (mp3, 3 MB)